Hentenn brederiañ gaonac'hderioù benevel 'zo (korzennel peurliesañ), anezhi gorren gametoù gourev ha benev en imbourc'hva, o lakaat a-gendiraez ha treuzplantañ ar rizhell e-barzh krozh ar c'houziviadez.
Hentenn ergemennet a-raok un treuzplantadur organ evit andalañ kempadusted ar gwiadoù etre roer ha roadour, anezhi sankañ e derm ar roadour kementadoù limfokit o tont eus un niver roerion ; seul vihanoc'h eo an erwezh stadet a-benn 24 pe 48 h ma 'z eo gwelloc'h ar wiadkempadusted.
A) E-keñver nozografiezh, rumm neurozioù (darfell enkrez, darfell amdreiñ, neuroz mac’hennel) diforc’het gant Freud diouzh an neurozioù narkisek e-barzh stroll ar psikoneurozioù. E kemm ouzh an neurozioù narkisek, e vez enno al libido treuzlec’hiet war ergerc’hennoù trael pe derc’hadel ha n’eo ket didennet davit ar me. Diwar se ez int pleustradusoc’h gant ar bredelfennerezh rak tro a roont da amparañ e-ser ar gur un neuroz treuzdoug er ster B.
B) E stern ar gur-vredelfennañ, neuroz danzeadel o tisoc’hañ diouzh an treuzdoug, amparet diwar-bouez an darempred gant an elfenner ; un eil neuz eo d’an neuroz klinikel ; an arveizañ anezhañ a gas da lakaat war wel an neuroz bugelvezh. “Gant ma asantfe ar gouziviad da holl zivizoù ar gur, e teuomp ingal a-benn da reiñ da holl azonoù ar c’hleñved ur ster nevez treuzdougel, da erlec’hiañ ouzh e neuroz boutin un neuroz treuzdougel a c’haller pareañ dre al labour-mezegañ.”
Daskemmañ lec'h ur stlennad. Anv a reer da skouer eus treuzdoug etre unvez kreiz hag advemor un urzhiataer.
1 Er gur vredelfennañ, argerzh ma 'z a trivliadoù karantez pe c'haleniezh en doa ur gouzrec'h en e vugeliezh en un doare enkelat e-keñver un den all (e gerent pe e re nes ar peurliesañ) etrezek ar bredelfenner. 2 Ebarzhadur hanloadoù hilel e genom pe e kromozom kellig ur bakteri (roadour) diwar un tammad DNA o tont eus ur gellig all (roer). An tammad DNA a c'hell enteiñ war-eeun (treuzfurmadur), bezañ treuzkaset gant ur plasmid (keveiladur) pe gant ur bakteriofag (treuztoadur).
Bodad kalvezderioù o talvout da ren gwezhiadurioù bank hep dilec'hiañ skor traezadel ebet. En amgant hevelep pleustroù emañ ar porzhiaded emgefreek bilhedoù, an drafoù emgefreek, ar c'hartennoù kred gwarellek.
Mod treuzdoug ma vez kaset ar stlennadoù en ur ser dre lies forzh.
Mod treuzdoug ma vez kaset ar stlennadoù lerc'h ouzh lerc'h dre an un forzh.
Argerzh ma’z a ar c’hoantoù diemouez e gwered ouzh ergerc’hennoù ’zo e stern darempredoù dibarek ha peurgetket e stern an darempred elfennadel. Peurliesañ e talvez an termen “treuzdoug” kement hag an treuzdoug o c’hoarvezout er gur vredelfennañ.
Intent a reer an treuzdoug evel an arreadur eus pimpatromoù bugelvezhel buhezet gant ur santad kreñv a vremanegezh.
Ent klasel, e seller ouzh an treuzdoug evel an dachenn ma vez c’hoariet kudennadur ar gur, he desezadur, he modelezhioù, he dieuladur hag he diskoulm.
“Petra eo an treuzdougoù ? Advouladurioù, eiladoù diwar al luzadennoù hag an eriunelloù a ranker dihuniñ hag emouesaat bep ma’z a an elfennerezh war-raok ; dezverk o spesad eo erlec’hiadur person ar mezeg ouzh ur person anavezet diagent.” “Enlakaet e vo ar mezeg e-barzh unan eus ar ‘steudadoù’ bredel furmet endeo gant ar gouziviad.”
Kemm a laka Freud etre daou seurt treuzdoug : unan yaek, an treuzdoug a drivliadoù tener, unan nac’hek, an treuzdoug a drivliadoù galen.
Diwar an treuzdoug e tisoc’has Freud gant ur c’heal nevez : an neuroz treuzdoug. “Dont a reomp reoliek da reiñ da bep azon eus ar c’hleñved ur ster nevez treuzdougel, da erlec’hiañ ouzh an neuroz boutin un neuroz treuzdoug a c’haller pareañ ar c’hlañvour anezhañ dre labour ar gur.” An treuzdoug zo “an dachenn ma rank bezañ gounezet an trec’h […]. Diarvar eo e kav ar bredelfenner ar poanioù brasañ en trevell da vestroniañ anadennoù an treuzdoug, hogen arabat diwelout ez eo ar poanioù-se end-eeun a rent ar servij dreist pep priz degas e gwered hag en erzerc’h ar fiñvennoù karantez, endonet hag ankouaet ; rak, a-benn ar fin, ne c’haller lakaat d’ar marv hini ebet in absentia pe in effigie”. “An treuzdoug, ken en e furm yaek, ken en e furm nac’hek, a ya en arempred an harzder ; hogen etre daouarn ar mezeg e teu da vezañ ar galloudusañ benveg-yac’haat hag e c’hoari ur roll a c’haller a-vec’h dreistpriziañ e dialusk argerzh ar pare.” “Ar c’hlañvour ne c’hell ket derc’hel koun eus kement a zo bet arvoustret ennañ ha marteze eus ar pep pouezusañ […]. Rankout a ra kentoc’h arren an arvoustred evel buhezadenn er bremañ.” Koulskoude e tle an elfenner diouzh e du “bevennañ ar muiañ gwellañ domani ar seurt neuroz treuzdoug, kas ar muiañ gwellañ a endalc’hed war hent ar c’hounaat ha leuskel an nebeutañ gwellañ gant an arreata.”
En arroud-mañ diwezhañ e kaver meneg eus ar gevenebiezh lakaet a-wel gant Freud etre gweshaat (ar gouzrec’h o tazbuhezañ hep rat dezhañ, oc’h arreata ur blegenn diagent ma werede ur c’hoant bet arvoustret) ha kounaat (ar gouzrec’h oc’h emouezañ ouzh ar blegenn diagent, — gant rat, eleze en he gwerc’helezh tremenet — ha war un dro ouzh ar c’hoant arvoustret).
∆ Sl. LAVAR 07, Preder, 1979, pp. 56-58.
RNA treuzdoug.