Protein bezant e gwad hag e troazh gouziviaded kleñved Kahler ha kleñvedoù all evel gwadvakroglobulinegezh Waldenström, a un luniad gant digorvelloù skañv a rizh k pe l an immunoglobulinoù monoklonel.
Stroll proteinoù kemplezh, o tisoc'h diouto dre zourrannañ amindrenkennoù ha danvezennoù anprotidek (strolloù prostetek) ; o isrannañ a reer etre ar glukoproteinoù (mukin), lipoproteinoù, nukleoproteinoù, kromoproteinoù (hemoglobin) ha fosfoproteinoù (kazein).
Stroll proteinoù a zisoc'h diouto dre zourrannañ amindrenkennoù hepken pe dost ; o isrannañ a reer e protaminoù, histonoù, albuminoù, globulinoù ha skleroproteinoù ; en o zouez emañ ar seromalbumin, ar seromglobulin, al laktalbumin, ar c'heratin, h.a. (sl. hétéroprotéine, protéine).
Bevgediad, daskediad amparet diwar amindrenkennoù evel monomeroù. C'hoarvezout a ra an digorvelloù eus 50 da 1000 molekul monomer. A-douez an 200 amindrenkenn anavezet n'eus nemet 20 o tasperzhiañ e kenaoz proteinoù ar bronneged. Ar re-se zo dezho ur roll gourfouezus, o vodañ arc'hwelioù bevedel (enzimoù, hormonoù, kromozomoù, viruzoù), arc'hwelioù dezougen (hemoglobin, gwadveiz-albumin, proteinoù kennennel), arc'hwelioù difenn (immunoglobulinoù), hag ivez evel dafarennoù luniadel (kaherioù, migern, kroc'hen, blev). O rannañ a reer en holoproteinoù (pe proteinoù eeun) hag en heteroproteinoù. E rezh gwidennadur eeun a amindrenkennoù, e lavarer ez eo kentael luniad ar proteinoù. Bezañs arreat ar strolloù bleinel –CO–NH–, atomennoù sulfur zoken, zo araezus da lies kraf kimiek gallus, pezh a stabila muioc'h al luniad. Furmadur ereoù etre strolloù bleinel –CO hag –NH ankefin a zisoc'h gant luniadoù anvet eilvedel unvent (biñs eeun, luniad α – Pauling, 1951) pe divvent (feilhennoù krizet, luniad – Pauling, 1951) pe divvent (feilhennoù krizet, luniad β). Dindan wered al lies load en araez da zazgwerediñ c'hoazh e c'hell al luniad eilvedel, pe emzistummañ etrezek ur c'hefluniad teirment, anvet luniad ). Dindan wered al lies load en araez da zazgwerediñ c'hoazh e c'hell al luniad eilvedel, pe emzistummañ etrezek ur c'hefluniad teirment, anvet luniad tredeel. Unel eo an kez kefluniad, delanvadet kreñv avat gant ar metoù dourel diavaez (gwrezverk, pH, bec'h). Bez' e c'hell ivez ar c'hefluniad-se kevrediñ ouzh reoù all hag amparañ ul luniad pevareel (da skouer : an hemoglobin).
Protein enepkaoulediñ a 'r plasma, heuder ar parennoù V ha VIII. Furmet en avu e c'hell an divig anezhañ bezañ arzeuat pe c'hanedigel.
Protein anreol a 'r gwadveiz o tinodiñ pa vez tanijenn, marvenn pe yoc'henn, dezhañ ar perzh da gediañ gant polisakarid C somatek ar pneumokok, alese e anv.
Protein enaozet da heul ur c'heuziad gwrezel, oloksigenel pe all, ouzh ar bevedeg.
Enzim o treluskañ dazgwered treuzdoug ur bonad fosforil (PO
3
2-
eus an adenozin trifosfat (ATP) war stroll hidroksil (–OH) digorvelloù kostezel an amindrenkennoù dezho ur soaz alkool, serin, treonin ha tirozin :
protein–OH + ATP ⟶ protein–O–PO protein–O–PO 3 2- + ADP.
Protein plasmatek enepkaouledus nes d'ar protein C hag a gresk ar gwered anezhañ. An divig ganedigel anezhañ, rouez, a c'hell devoudañ ur c'hleñved trombozenfraouek.
Unan eus proteinoù ar c'helligatel, aroustaler ar c'horrbibelloù. An dazadur anezhañ a zevoud an dic'henezhadur nervwianel arsellet e kleñved Alzheimer.
Glikoprotein plasmatek e dalc'h ar vitamin K. Bevenaozet moarvat en avu, ar gwered bevedel anezhañ war ar c'haoulediñ zo pell a vezañ anavezet mat evit c'hoazh.
Bec'h ar proteinoù e plasma ar gwad, reol etre 70 ha 80 g/l. Ar proteinoù-se a c'hoarvez eus an albumin, ar globulinoù hag ar fibrinogen.
Bec'h ar proteinoù el liñvenn empennmelel (evit an albumingeinvec'h zo bec'h an albumin, tra ken). Ar werzhad reol anezhañ zo gavaelet etre 0,20 ha 0,40 g/l.
1 Bezañs proteinoù en troazh 2 Feur ar proteinoù en troazh.
An termen protid a erdal an amindrenkennoù, ar peptidoù hag ar proteinoù. An amindrenkennoù — ugent anezho — zo kedrannoù diazez ar proteinoù hag ar peptidoù.
Glikoprotein borc'het gant an avu, o kediañ ouzh an hormonoù revel er plasma.